У Магілёве прайшоў XII Міжнародны маладзёжны тэатральны форум “М@rt.кантакт”
У гэтым годзе на XII Міжнародным тэатральным форуме “М@рт.кантакт” не было прафесійнага журы. Гледачоў чакала вельмі шчыльная і насычаная праграма: 22 спектаклі ад 20 тэатраў з 10 краін, сярод якіх Арменія, Грузія, Расія, Польшча, Літва, Аўстрыя, ЗША і іншыя.
Спектакль “Кароль памірае” паказалі вучні рэжысёрскай лабараторыі мастацкага кіраўніка тэатра імя Я. Вахтангава Рымаса Тумінаса
Упершыню ў форуме прынялі ўдзел усе тры тэатры Магілёўскай вобласці — магілёўскі драматычны, тэатр лялек, а таксама тэатр драмы і камедыі імя Дуніна-Марцінкевіча з Бабруйска з іранічнай пастаноўкай “Лондан” Алены Сілуцінай па п’есе Максіма Дасько. І такая актыўнасць мясцовых тэатраў у агульным фестывальным працэсе не можа не радаваць. Несумненна, гэтаму спрыяе міжнародны тэатральны форум, які праходзіць у Магілёве ўжо на працягу дванаццаці гадоў.
Што добра, а што дрэнна ў праграме, на гэты раз вырашалі самі гледачы. Ніякія тэатральныя аўтарытэты не ўплывалі на іх успрыманне спектакляў, ніхто “не звяртаў у сваю веру”. На фестывалі былі прадстаўлены як пастаноўкі вялікай формы — з уражлівай пластыкай і музыкай, такія як “Халстамер. Гісторыя каня” Тбіліскага дзяржаўнага акадэмічнага рускага драматычнага тэатра імя А.С. Грыбаедава, так і зусім камерныя: “Лондан” Магілёўскага абласнога тэатра драмы і камедыі імя Вінцэнта Дуніна-Марцінкевіча, “Саша, вынесі смецце” Беларускага дзяржаўнага маладзёжнага тэатра, “Сіняя-сіняя” Магілёўскага тэатра лялек.
На адкрыцці нямала здзівіў Расійскі дзяржаўны акадэмічны тэатр драмы імя Фёдара Волкава з Яраслаўля. Ён прадставіў спектакль “Месяц у вёсцы”, пастаўлены Яўгенам Марчэлі. Рэжысёр, які ў гэтыя дні выпусціў у маскоўскім Тэатры нацый “Навальніцу” Аляксандра Астроўскага, змахнуў з п’есы Івана Тургенева ўвесь рамантычны флёр. Марчэлі абвастрыў адносіны герояў, зрабіў іх больш “выпуклымі”, дадаў гратэску. У нейкі момант здаецца, што амаль эстрадная эксцэнтрыка перамагае сутнасць дзеяння. Але ў другім акце “Месяц у вёсцы” нечакана накіроўваецца да вяршыняў высокай драмы. У чым у першую чаргу заслуга дзвюх таленавітых актрыс Анастасіі Святловай і Марыі Палумогінай. Дарэчы, у гэтым годзе Яўген Марчэлі зноў намінаваны на “Залатую маску” за пастаноўку паводле Чэхава “Чайка. Эскіз”.
Фота прадстаўлена ўдзельнікамі фестывалю
Адразу два спектаклі — “Кароль памірае” і “За зачыненымі дзвярыма” — паказалі вучні рэжысёрскай лабараторыі мастацкага кіраўніка тэатра імя Я. Вахтангава Рымаса Тумінаса. Маладыя акцёры лёгка і ўпэўнена абжылі складаную прастору тэатра абсурду. У рэжысуры адчуваецца пэўны ўплыў і самога Тумінаса, схільнага знаходзіць смешнае ў сумным і наадварот. “Кароль памірае” ўпэўнена і арганічна “жангліруе” парадоксамі аўтара Эжэна Іанэска і захапляе гледачоў.
Галоўны рэжысёр Магілёўскага абласнога тэатра лялек Ігар Казакоў на гэты раз прапанаваў монаспектакль “Сiняя-сiняя” па матывах аповеду Уладзіміра Караткевіча. Выконвае яго лаўрэат Нацыянальнай тэатральнай прэміі, акцёр Мікалай Сцешыц. Жанр рызыкоўны — “галюцынацыя”. У невялікай зале малой сцэны тэатра Казакову ўдалося стварыць свой уласны свет — вынаходлівы і кранальны. Мікалай Сцешыц, якога мы бачылі ў асноўным у эксцэнтрычных ролях, тут паўстае як тонкі і лірычны персанаж.
Тэатр юных гледачоў імя А.А. Бранцава з Санкт-Пецярбурга здзівіў сур’ёзным і ўзважаным трактаваннем знакамітай псіхалагічнай драмы “Дарагая Алена Сяргееўна” Людмілы Разумоўскай пра маральнае і трагічнае супрацьстаянне вучняў і настаўніцы. Спектакль выкананы дакладна, сур’ёзна. Тут вельмі змястоўнае акцёрскае існаванне без усялякіх хітрыкаў.
Тыя, каму хацелася пачуць узважаную прафесійную ацэнку, маглі наведаць абмеркаванні спектакляў, якія праходзілі кожную раніцу ў канферэнц-зале ўтульнай гасцініцы “Магілёў”.
— Ведаеце, у кожнага падыходу да арганізацыі фестывалю ёсць свае станоўчыя і адмоўныя бакі, — лічыць вядомы драматург і літаратуразнавец Сяргей Кавалёў. — Калі ёсць журы, ёсць і інтрыга. Спектаклі паказваюцца, ацэньваюцца, але часам вынікі падводзяць не толькі па эстэтычных крытэрыях. Умешваюцца асабісты густ, сімпатыі і антыпатыі, і гэта псуе ўражанне. Часам думка журы разыходзіцца з думкай гледачоў. Калісьці на фестывалі было і маладзёжнае, і прафесійнае журы. Гэта было цікава.
Пра тое, што фестываль можа вярнуць конкурсны падыход, пад заслону форуму абвясціў дырэктар Магілёўскага абласнога драматычнага тэатра Андрэй Новікаў:
— Я разумею, што ў прысутнасці конкурсу на фестывалі ёсць рацыянальнае зерне — у першую чаргу гэта стымул для акцёраў і рэжысёраў. Аднак перш чым прымаць канчатковае рашэнне па конкурсе, неабходна прадумаць усе дэталі, улічваючы асаблівасці нашага фестывалю. Галоўная з іх у тым, што гэта пляцоўка эксперыментальнага маладзёжнага тэатра, і пастаноўкі, прадстаўленыя на ёй, часта вельмі складана ацэньваць. Магчыма, будзе асноўная конкурсная праграма, якую дапоўняць пазаконкурсныя спектаклі.
ДАВЕДКА “НГ”
Дзесяць гадоў на фестывалі “М@rt.кантакт” працавала прафесійнае журы, якое вызначала пераможцаў у некалькіх намінацыях, у тым ліку “Лепшы спектакль”. Так, у 2014 годзе галоўны прыз атрымала пастаноўка “Містрас” Дзяржаўнага Вільнюскага малога тэатра. У 2015-м пераможцаў вызначала толькі маладзёжнае журы. Яно прысудзіла перамогу спектаклю “Аднойчы мы ўсе будзем шчаслівыя” Цэнтра імя У. Меерхольда. Наступныя два гады пераможцаў на форуме не вызначалі.
Тым не менш у гэтым годзе праводзілася галасаванне гледачоў. Лепшым спектаклем яны назвалі гумарыстычную музычную пастаноўку з Ерэвана “Калі б я быў Папам” Айка Петрасяна.
Валянцін ПЕПЯЛЯЕЎ
Крыніца: НАРОДНАЯ ГАЗЕТА
